Meer inspraak? Hoe krijgen we dat voor elkaar?

Pro3 vindt belangrijk dat bij belangrijke besluiten van onze gemeente de betrokkenheid van de bevolking zo groot mogelijk is. Dit is bijvoorbeeld van toepassing bij actuele besluitvorming over de bestuurlijke toekomst van onze gemeente. Om die reden geven wij met deze bijdrage een inkijk in de wijze waarop betrokkenheid van inwoners kan worden vergroot.

Groot probleem op dit moment is het grote gebrek aan vertrouwen in de politiek en de politici. Aan verkiezingen doen steeds minder mensen mee, politieke partijen lopen leeg en het aantal mensen wat zich nog verkiesbaar stelt wordt steeds kleiner. Kiezers laten het afweten. Ze geloven het wel. Zoek het maar uit met je democratie.

Is de huidige democratie achterhaald? David van Reybrouck vindt van wel. Het is dringend tijd om naar verandering te streven van de huidige democratische praktijk. Hij signaleert een democratisch vermoeidheidssyndroom. Hij heeft zijn ideeën uiteengezet in een boek met de titel “Tegen Verkiezingen” (2013). Hij houdt een pleidooi om de betrokkenheid van burgers bij bestuurszaken daadwerkelijk te vergroten.  De actieve rol van inwoners wordt centraal gesteld.

Er moet een overlegdemocratie gaan ontstaan waarbij de besluitvorming van inwoners centraal komt te staan. Belangrijk bij overlegdemocratie is dat deelnemers neutraal geloot worden, samen gebracht worden en van informatie worden voorzien. Dit kan door de volgende stappen bereikt worden.

Stap 1

Een groep inwoners wordt direct betrokken bij de besluitvorming over een bepaalde bestuursvraag, bijvoorbeeld de inrichting van een wijk of de toekomst van een gemeente. Om te voorkomen dat steeds dezelfde inwoners hierbij een rol krijgen wordt geloot zodat iedereen dezelfde kans heeft om hieraan mee te doen. De groep moet wel een afspiegeling zijn van de bevolking.

Stap2

Voordat een besluit wordt genomen of een advies wordt gegeven door deze groep inwoners worden zij uitvoerig geïnformeerd over het vraagstuk. De groep kan daarbij ook zelf zijn eigen experts kiezen die informatie geven over verschillende aspecten van het vraagstuk. Besluiten of adviezen vanuit de groep moeten op die manier voldoende onderbouwd gegeven kunnen worden.

Stap3

In kleine gespreksgroepen worden voor en tegens met elkaar afgewogen. Gespreksbegeleiders zorgen ervoor dat ieder zijn of haar zegje kan doen. Op die manier wordt ruimte gegeven voor de mening van alle gespreksdeelnemers.

Stap 4

Op basis van de uitkomsten van de verschillende gespreksgroepen wordt door de groep gezamenlijk bepaald wat het besluit/advies is.

Directe betrokkenheid en dialoog van de inwoners bij de politieke besluitvorming  betekent ook daadwerkelijke invloed van burgers bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Op deze manier wordt democratie meer dan het stemrondje rood maken. Waar de afgelopen eeuwen vooral het accent lag op stemrecht, is nu de tijd aangebroken op daadwerkelijke spreekrecht van burgers.

Ook in Nederland zijn er op dit moment voorbeelden op lokaal niveau die volgens het model van David Van Reybrouck volop experimenteren: Amersfoort, Uden, Maastricht, Amsterdam, Arnhem. Op de website http://g1000nu.ning.com/ zijn artikelen en filmpjes te zien over dit onderwerp.

Informatieve bijdragen van David van Reybrouck en discussies daarover zijn te vinden bij:

een lezing met de titel: “verkiezingen zijn primitief”

David van Reybrouck op de TV in vpro's Buitenhof  (30 september 2013)

David van Reybrouck bij een masterclass in Utrecht (oktober 2014).

Bij de gemeente Uden in de praktijk: https://g1000uden.nl/ (2014) (incl. verslag)

Bij de gemeente Amersfoort in de praktijk: http://www.g1000amersfoort.nl/