een persoonlijke mening uit de Sprekershoek van Cees van de Ven
In ons weidse polderland kun je zien hoe in de verte de hemel de aarde raakt. En dat noemen we dan de horizon. De wandelaar die probeert de horizon te bereiken kan beter zijn aandacht besteden aan de dingen die om hen heen te beleven zijn, dan op pad te gaan naar een onbereikbaar doel. Het gemeentebestuur van Loon op Zand heeft onlangs onder de titel “Stip op de horizon!” een notitie uitgebracht over nauwere samenwerking met de gemeente Waalwijk. Tegelijkertijd is de gemeenteraad bezig met een kerntaken discussie, die gaat over welke taken wil de gemeente in de toekomst nog blijven doen en wat niet. Deze bijdrage heeft als doel te beklemtonen dat de uitkomst van de kerntakendiscussie moet worden getoetst aan het innoverend vermogen dat nodig is om onze gemeente weer uit het moeras te trekken. Niet alleen het accent leggen op efficiënter werken en kostenbesparingen, maar ook vooruitkijken en de lange termijn in ogenschouw nemen.
De aangekondigde bezuinigingen door het Rijk, de verminderde uitkering uit het gemeentefonds en de nu al slechte financiële situatie van de gemeente, hebben geleid tot een versnelde kerntaken discussie. Vragen bij deze discussie dienen te zijn: Wie willen we zijn als gemeente? Waar willen we naar toe (worden wij een gemeente van allure)? Hoe bouwen we de mogelijkheden van toerisme gebalanceerd uit? Deze driehoek vraagt om een herijking, passend bij de werkelijkheid en de dynamiek van nu. Structurele samenwerking tussen de gemeente, maatschappelijke organisaties, particulieren en ondernemers, kan een focus brengen aan het gemeentelijk beleid van de toekomst.
Omdat het belangrijk is dat nieuwe ontwikkelingen bijdragen aan kernwaarden van de gemeente dient allereerst een visie te worden opgesteld, wat die kernwaarden moeten zijn. Bij het ontwikkelen daarvan zou men zich in de eerste plaats kunnen laten inspireren middels interviews met deskundige inwoners van de gemeente (van inspraak naar meespraak). Daarnaast kan gebruik worden gemaakt van de vele visies en plannen die al beschikbaar zijn. Bij een ontwikkelingsvisie zouden de volgende uitgangspunten gehanteerd kunnen worden:
- Er gebeurt al veel goeds, maar te weinig gericht en op de juiste schaal.
- Samen met bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen een investeringsagenda opstellen.
- Versterken van de balans tussen de 3 p’s “people, planet, profit”:
De kernopgaven voor de 3 p’s zijn:
- Profit; bijzonder ondernemerschap.
- Planet; een bijzonder gevarieerde woningbouw, natuur en cultuurlandschap.
- People; een bijzondere beleving voor inwoners van de gemeente en bezoekers.
Innovatiebeleid dient een van de kerntaken te zijn. Het belang van kennis en innovatie voor de toekomstige economische groei neemt alsmaar toe. Loon op Zand is van oudsher sterk in ‘dingen maken’ en ‘dingen doen’. Zonder die ‘schoenmakers mentaliteit’ had De Efteling nooit kunnen worden wat het nu is. De positie van onze gemeente is daardoor behoorlijk stevig, Loon op Zand is niet alleen sterk in toerisme maar heeft ook passie voor techniek en ambachtelijkheid. De hoofdboodschap is, dat we ‘stinkend ons best moeten doen’ om er bij te blijven horen, om die sterke positie te behouden en door te ontwikkelen. Sociaal vertrouwen en openheid naar de inwoners is heel belangrijk. Vrijheid en verantwoordelijkheid, zeker bij de wijkgericht aanpak, zijn daarbij uitgangspunten. Eigenlijk kunnen we niet trots genoeg zijn op onze woonplaats en moeten de prestaties van Loon op Zand zeker niet geheim blijven.
Bij innovatie gaat het om de sociale, institutionele en politieke kenmerken en relaties, niet alleen in de eigen gemeente maar zeker ook van de regio. Het gaat om een complex samenspel van samenhangende factoren zoals organisatie (netwerken), cultuur (sociaal kapitaal), kennis (innovatief milieu) en regio (geografische nabijheid), die de condities voor innovatie bepalen. Gelukkig beschikken we als Brabantse gemeente over een institutionele omgeving die innovatie bevordert, maar daar moet dan wel gebruik van worden gemaakt.
In de kerntakendiscussie dient Loon op Zand als toeristische gemeente het belang van cultuur en regionaliteit te beklemtonen. Ook de verhouding met de provincie is daarbij niet onbelangrijk, omdat in Brabant op een unieke wijze de slagkracht van economie + culturele dimensie + sociale dimensie samen valt. De bezuinigingen zullen nog wel een tijdje doorlopen, mede daardoor staat de gemeente voor een financiële opgave van formaat om een goede investeringsstrategie van de grond te krijgen. Het behouden en uitbouwen van een prettig vestigingsklimaat (wonen, werken, leren en recreëren) is daarbij een belangrijk aandachtspunt. Vooral uitgaan van de eigen kracht, voortbouwen op bestaande sterke netwerken, op het sociaal kapitaal van de gemeente. Wel met een open, vernieuwende blik op economische kansen. Op onorthodoxe wijze op zoek gaan naar partners en nieuwe allianties tussen bestaande sectoren, kortom selectieve mobilisatie met het oog op de broodnodige innovatie en vernieuwing. Beweging en slimme veerkracht passen beter in het huidige klimaat dan vasthoudend pogen te houden wat we al hebben.
De kerntakendiscussie die nu in de gemeenteraad plaats vindt zal in eerste instantie moeten gaan over wat voor gemeente willen we zijn, nog voordat de weg waar we naar toe willen, kan worden vastgesteld. Pas daarna is een eventuele hechtere samenwerking met Waalwijk aan de orde. Anders zal de stip op de horizon een ‘fata morgana’ blijken te zijn. En die hebben we al in De Efteling.
